Istnieje pogląd, że zamek został zbudowany za czasów księcia świdnicko – jaworskiego Bolka I Surowego. Brak jednak na to dowodów. Badania najstarszych partii murów zamku wysokiego wskazują, że zbudowano go raczej w czasach księcia Bernarda i księcia Bolka II Małego.
R.M. łuczyński wskazuje na pierwszy dokument wspominający o zamku, pochodzący z 1315 r. (kiedy to Bolko II miał co najwyżej 6 lat). Zgodnie z nim, funkcję burgrabiego pełnił wówczas Kylian von Haugwitz.
Po śmierci księcia w roku 1368, zamek należał do wdowy, księżnej Agnieszki. Gdy i ona zmarła w 1392 r. , założenie przeszło w ręce królów czeskich.
Potem siedziały tu różne rody rycerskie, które w XV w. często trudniły się rozbojem, jako że był to czas niepokojów związanych z wojnami husyckimi (1419 – 1434).
Kompleks zamkowy składał się wówczas z murów obwodowych na planie wieloboku, zaopatrzonych w blankowanie i chodnik w swej górnej partii, niedużej czworokątnej wieży połączonej z murami, dwóch budynków dostawionych do południowego odcinka murów, oraz wieży bramnej w narożniku południowo – zachodnim. Na dziedzińcu znajdowała się cysterna na wodę wydrążona w skale. Prawdopodobnie od strony zachodniej znajdowało się gospodarcze przedzamcze.
W tym okresie, jednym z właścicieli był rycerz Nicol von der Rybnicz, który kupił warownię od swojego zięcia Buschke von Mollheim. Jeszcze w tym samym roku przekazał ja wnukowi.
W latach 1443 – 1450 odnotowano tu kolejnego (być może) właściciela, rycerza - rozbójnika, który również pisał się Buschke Mühlheim.
W latach 1466 – 1535 zamkiem władała rodzina von Czettritz.
Potem Hermann von Czettritz sprzedał dobra Christophowi I von Hoberg. Wdowa po nim, Euphemia, sprzedała z kolei zamek Matthiasowi von Logau, staroście księstwa świdnicko – jaworskiego. Było to w roku 1545.
Już od początku XVI w. zamek był przebudowywany, o czym świadczy data 1502 na jednym z portali. Zakres tych prac nie jest jednak znany.
W okresie między 1545 a 1587 powstała zabudowa wokół dziedzińca, długie przejście bramne oraz zewnętrzna brama zaopatrzona w mieszkalne piętro. Rozbudowę tę przypisuje się Matthiasowi von Logau oraz jego synom – Georgowi i Kasparowi (nota bene, biskupowi wrocławskiemu i śląskiemu staroście generalnemu).
W tym czasie powstała również ośmiokątna nadbudowa wieży oraz attyki nad zewnętrznymi elewacjami skrzydeł mieszkalnych. Zamek wysoki otrzymał dodatkowy pierścień murów z bastejami. W części północno – zachodniej powstał późnorenesansowy budynek ze słynną dzisiaj dekoracją sgraffitową wokół portalu i okien.
W 1600 r. formalnym właścicielem założenia został cesarz Rudolf II, ale ten już nieco wcześniej nadał je hospodarowi mołdawskiemu Michałowi Walecznemu za jego udział w wojnie z Turcją po stronie Habsburgów. Prawdopodobnie nowy właściciel nawet nie zdążył zobaczyć swoich nowych posiadłości ...
W latach 1602 – 1605 zamek należał do cesarskiego radcy dworu Bernharda barona von Fünfkirchen, a przez kolejne 2 lata do Georga von Kuhl.
20 kwietnia 1607 r. nowym właścicielem został Johann Georg hrabia von Hohenzollern – Sigmaringen. Nie należał on jednak do panującej ówcześnie linii królewskiej.
Hrabia był żonaty z Leonorą von Schaffgotsch. Ich córka Anna wyszła za Moritza Augusta barona von Rochow i wniosła mu zamek w wianie.
W czasie wojny trzydziestoletniej zamek został zdobyty przez Szwedów, którzy doprowadzili go do upadku. W efekcie został on opuszczony, chociaż Anna nadal była prawną właścicielką.
Po śmierci barona Moritza Augusta, Anna wyszła w 1659 r. za Christopha von Hochberg z Roztoki.
W 1679 r. nowym właścicielem Grodna został Georg Gottfried baron von Eben. Po nim, 17 kwietnia 1717 r., dobra odziedziczyła córka – Anna Eleonore już wtedy wdowa po Gotthardzie Friedrichu von Reibnitz.
W międzyczasie, w roku 1689, od uderzenia pioruna spłonął renesansowy hełm wieży.
W 1720 r. Anna Eleonore sprzedała Grodno Alexandrowi Ludwigowi hrabiemu von Winterfeld.
Od 5 lutego 1722 r. kolejnym panem na zamku został Paul von Reibnitz, jednak niedługo było mu cieszyć się majątkiem. Wkrótce bowiem zmarł. Wdowa po nim wyszła za hrabiego von Nostitz, a jej dwaj synowie z pierwszego małżeństwa rządzili w Grodnie do 1753 (lub 1754) r., kiedy to sprzedali go rodzinie von Lieres z Wilkowa.
W kolejnych latach panami Grodna była prawdopodobnie rodzina von Zedlitz.
Mimo to, w 1774 r. zamek został opuszczony. Jedynie w budynku bramnym pozostały mieszkania dla służby.
16 września 1789 r. osunęło się częściowo południowe skrzydło górnego zamku i południowa ściana dziedzińca, na którym w 1818, co warto wspomnieć, wystąpił śląski poeta Karl von Holtei.
Mimo zniszczeń, 18 września 1823 r., zamek nabył profesor, a jednocześnie pastor, Johann Gustav Gottlieb Büsching, który rozpoczął prace remontowo – zabezpieczające. Wprawdzie uratowało to zamek przed całkowitym zniszczeniem, ale jednocześnie wiele wykonanych robót nie dało efektów zgodnych z dawnym wyglądem.
Od 1824 r. odbudowę prowadził mistrz budowlany Schlosser z Walimia.
Profesor zmarł w 1829 r. , a jego spadkobiercy sprzedali zamek 28 marca 1840 r. Friedrichowi hrabiemu von Burghaus.
W 1855 r. zamek był już ruiną. Mimo to, kupiła go baronowa Emilie von Zedlitz und Neukirch z domu von Arnim z Czarnego Boru.
Renowację kontynuowano w latach 1868 – 1869 oraz pod koniec XIX w. Zmieniły one całkowicie przedzamcze, ale jednocześnie przywróciły niektórym fragmentom zamku charakter gotycki. Powstała też nowa basteja z attyką przy budynku bramnym.
Baronowa przekazała zamek w spadku swojemu najmłodszemu synowi, Maxowi Ferdinandowi hrabiemu von Zedlitzund Neukirch, staroście i królewskiemu szmbelanowi.
Tenże, w maju 1888 r., założył tu fideikomis.
W 1904 r. przeprowadzono konserwację dekoracji sgraffitowych i w części zamku urządzono schronisko z gospodą. Założyciel – Hans Robert baron von Zedlitz, prowadzący dalszą renowację, korzystał z rad eksperta od rekonstrukcji średniowiecznych warowni, profesora Bodo Ebhardta.
Udostępniony już w XIX w. do zwiedzania zamek przyciągał wielu turystów, w tym znamienitych wówczas gości. Do księgi pamiątkowej wpisywali się m.in. książęta, pisarze i poeci a także goście z Ameryki i Anglii. 22 sierpnia 1822 r. wpisu dokonali m.in. Antoni, Elżbieta, Władysław i Bogusław Radziwiłłowie.
W rękach rodziny von Zedlitz dobra pozostały do końca II wojny światowej.
Jednak w 1945 r. tutejsze zbiory muzealne, w tym gobeliny, meble, obrazy i fragmenty dawnego uzbrojenia zostały rozgrabione.
Prace konserwatorskie kontynuowano po II wojnie światowej w latach 1958 – 1959, oraz w 1975 r.
Obecnie w zamku mieści się Regionalne Muzeum PTTK Zamek „Grodno”, istniejące od 1965 r.
Źródła : 1. R.M. łuczyński – artykuł „Zamek nad jeziorem”. Miesięcznik SUDETY, nr 5/38 2004. 2. L. Kajzer, S. Kołodziejski, J. Salm – „Leksykon zamków w Polsce”. Wydawnictwo ARKADY. Warszawa 2001.
|
Stare widoczki : kate16, ropucha, Scarlett, bonczek, pako45, pol, ragnar, krzysiek/heidelberg, Sławek D., Yahoo, thor
Zdjęcia współczesne : hs, Neo[EZN], thor
Opracowanie : thor / wroclaw.dolny.slask.pl